Bhagyalakshmi ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಯೋಜನೆ: ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಆರ್ಥಿಕ ಭದ್ರತೆ
ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ 2006-07ರಲ್ಲಿ Bhagyalakshmi ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಬಡತನ ರೇಖೆಗಿಂತ ಕೆಳಗಿನ (ಬಿಪಿಎಲ್) ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯ ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 7,137 ಫಲಾನುಭವಿಗಳು ಯೋಜನೆಯ ಮೆಚ್ಯುರಿಟಿ ಹಂತ ತಲುಪಿದ್ದು, ಅವರ ಖಾತೆಗೆ ಹಣ ಜಮಾ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದೆ. ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲೇ 5,834 ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳಿಗೆ ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
ಇದು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಬದ್ಧತೆಯ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.
Bhagyalakshmi ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಯೋಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು
ಈ ಯೋಜನೆ ಹಲವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ:
- ಆರ್ಥಿಕ ಭದ್ರತೆ: ಬಿಪಿಎಲ್ ಕುಟುಂಬಗಳ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯ.
- ಶಿಕ್ಷಣ ಉತ್ತೇಜನ: ಕನಿಷ್ಠ 9ನೇ ತರಗತಿಯವರೆಗೆ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವುದು.
- ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ತಡೆ: ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹದ ಮೂಲಕ ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ಮತ್ತು ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕತೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು.
- ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣ: ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಬೆಳೆದಂತೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆಯುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು.
ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ಭಾರತೀಯ ಜೀವ ವಿಮಾ ನಿಗಮ (ಎಲ್‌ಐಸಿ) ಸಹಭಾಗಿತ್ವ ಹೊಂದಿದೆ.
ಯೋಜನೆ ಹೇಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ?
ಹೆಣ್ಣುಮಗು ಜನಿಸಿದಾಗಲೇ ಸರ್ಕಾರ ಆಕೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ ಠೇವಣಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆ ಠೇವಣಿ 18 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬಡ್ಡಿ ಸಹಿತ ಬೆಳೆದು, ಆಕೆ ಪ್ರಾಪ್ತವಯಸ್ಕಳಾದಾಗ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಠೇವಣಿ ಮತ್ತು ಮೆಚ್ಯುರಿಟಿ ಮೊತ್ತ
- 2006 – ಜುಲೈ 31, 2008ರೊಳಗೆ ಜನಿಸಿದ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು:
- ಠೇವಣಿ: ₹10,000
- ಮೆಚ್ಯುರಿಟಿ ಮೊತ್ತ:
- ಮೊದಲ ಮಗು: ₹34,751
- ಎರಡನೇ ಮಗು: ₹40,069
- ಆಗಸ್ಟ್ 1, 2008ರ ನಂತರ ಜನಿಸಿದವರು:
- ಠೇವಣಿ: ₹19,300
- ಮೆಚ್ಯುರಿಟಿ ಮೊತ್ತ (18 ವರ್ಷಗಳ ಬಳಿಕ):
- ಮೊದಲ ಮಗು: ₹1,00,052
- ಎರಡನೇ ಮಗು: ₹1,00,097
- 2021-22ರಿಂದ:
ಯೋಜನೆ ಸುಕನ್ಯಾ ಸಮೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡಿದ್ದು, ₹1,27,000 ವರೆಗೆ ಮೆಚ್ಯುರಿಟಿ ಮೊತ್ತ ಲಭ್ಯ.
ಅರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ನಿಯಮಗಳು
ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯಲು ಕೆಳಗಿನ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಬೇಕು:
- ಒಂದು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಗರಿಷ್ಠ ಎರಡು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಮಾತ್ರ.
- ಮಗು ಬಿಪಿಎಲ್ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದಿರಬೇಕು.
- ಮಗು ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ಅಥವಾ ಬಾಲಕಾರ್ಮಿಕತೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿರಬಾರದು.
- ಕನಿಷ್ಠ 9ನೇ ತರಗತಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಕಡ್ಡಾಯ.
- ಪೋಷಕರು ಜನನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡಿರಬೇಕು.
- ಮಗು ಮೃತಪಟ್ಟಲ್ಲಿ ಲಾಭ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ಅಂಗನವಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯರು ಮನೆಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ನಂತರವೇ ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.
ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಫಲಾನುಭವಿಗಳು
ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ತಾಲೂಕುಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೀಗಿದೆ:
| ತಾಲೂಕು | ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ |
|---|---|
| ಬೇಲೂರು | 783 |
| ಅರಕಲಗೂಡು | 852 |
| ಆಲೂರು | 352 |
| ಅರಸೀಕೆರೆ | 1,608 |
| ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ | 1,087 |
| ಹಾಸನ | 1,171 |
| ಹೊಳೆಯನರಸೀಪುರ | 833 |
| ಸಕಲೇಶಪುರ | 451 |
| ಒಟ್ಟು | 7,137 |
ಸುಕನ್ಯಾ ಸಮೃದ್ಧಿಗೆ ರೂಪಾಂತರ
2020-21ರಿಂದ, ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಂದ ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಯೋಜನೆ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಸುಕನ್ಯಾ ಸಮೃದ್ಧಿ ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡಿದೆ.
- ಬಿಪಿಎಲ್ ಮತ್ತು ಎಪಿಎಲ್ ಕುಟುಂಬಗಳ ಎರಡು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಅವಕಾಶ.
- ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ₹3,000 ಠೇವಣಿ 15 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ.
- 21 ವರ್ಷಗಳ ಬಳಿಕ ₹1.27 ಲಕ್ಷ ವರೆಗೆ ಲಾಭ.
ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಅನುಭವ
ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತುಂಬದೇವನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದ ಬಿ.ಎಸ್‌.ಸಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿ ಸೌಜನ್ಯ ತಮ್ಮ ಅನುಭವ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ:
“ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ನನ್ನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಸಹಾಯವಾಗಿದೆ. ಅಂಗನವಾಡಿ ಶಿಕ್ಷಕಿ ದೇವಕಿ ಮ್ಯಾಡಮ್ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಿಂದ ಸೂಕ್ತ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿ ಯೋಜನೆಯ ಲಾಭ ಪಡೆದೆ.”
ಜಿಲ್ಲಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಅಭಿಪ್ರಾಯ
ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲಾ ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಕಲ್ಯಾಣ ಇಲಾಖೆಯ ಉಪ ನಿರ್ದೇಶಕ ಎಂ.ಆರ್. ಧರಣಿ ಕುಮಾರ್ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ:
“2006-07ರಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಬಾಂಡ್‌ಗಳು ಈಗ ಮೆಚ್ಯುರಿಟಿ ಹಂತ ತಲುಪಿವೆ. ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಖಾತೆಗಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಹಣ ಜಮಾ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.”
ಯೋಜನೆಯ ಮಹತ್ವ
ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಯೋಜನೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯ ಹೆಜ್ಜೆ.
- ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
- ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುತ್ತದೆ.
- ಬಿಪಿಎಲ್ ಕುಟುಂಬಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಭಾರ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
- ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ತಡೆಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ.
- ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹೊಸ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಇದು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕೆ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ.
ಸಮಾರೋಪ
ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಯೋಜನೆ, ಈಗ ಸುಕನ್ಯಾ ಸಮೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಯೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆಯಲ್ಪಟ್ಟು, ಸಾವಿರಾರು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಿದೆ. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಲಾಭ ವಿತರಣೆ, ಸರ್ಕಾರದ ಬದ್ಧತೆಯ ಪ್ರತೀಕ.
ಈ ಯೋಜನೆ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ, ಶಿಕ್ಷಣದ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಶಕ್ತೀಕರಣಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಿದೆ.
